Kâr amacı güden girişimler, ister bir şahıs işletmesi ya da adi ortaklık isterse de anonim ya da limited şirket olsunlar öncelikle sahipleri için gelir elde ederek kârlarını artırmaya odaklanmıştır. Şirket yöneticileri işletmesel kararları yalnızca tek bir amaç — ortakların kârlarını maksimize etmek için verirler. Öyle ki, aksi bir durumda görevlerini ihmal ettikleri gerekçesiyle şirket ortakları tarafından sorumluluklarına dahi gidilebilir. Peki tam da bu noktada B Corp nedir?
Öte yandan kâr amacı gütmeyen kuruluşlar sosyal bir amaca ya da diğer bir deyişle “herkesin iyiliğine olana” hizmet ederler. Kâr amacı güden işletme yöneticilerinin aksine kâr amacı gütmeyen kuruluşların idaresinde görev alanalar, şahsi bir kâr çabası içine giremezler ve organizasyon dahilinde elde edilen gelirler yine söz konusu kuruluşun amaçları için harcanır.
Mevcut yaklaşımlar sosyal girişimcileri hem kârın hem de bir amacın peşinden koşmaktan yakın geçmişe kadar alıkoyuyordu. Bu ihtiyaca cevap olarak, Amerika Birleşik Devletleri’nde birkaç eyalet tarafından “Benefit Corporation - Faydalı Şirket” olarak bilinen yeni bir şirket türü kurgulandı.
B Corp nedir?
B Corp’lar kâr amacı güden, vergiden muaf olmayan ve büyük çoğunlukla klasik bir şirket gibi işleyen ticaret şirketleridir. Ancak klasik bir şirketin aksine tek maksatları kâr maksimizasyonu olmayıp toplumsal bir faydaya hizmet etmenin de peşinden giderler. Yani B Corp’lar iki temel hedefi olan ticaret şirketleridir: Kazanç elde etmek ve sosyal bir amacı takip etmek. Bu yönüyle B Corp, kâr amacı güden ve gütmeyen tüzel kişilikleri bir potada eritmekte ve kârından fedakârlık yapma pahasına da olsa çevreyi ve toplumlu olumlu şekilde etkilemek için faaliyet göstermektedir.
Hissedarların kârını maksimize etme amacından sapan bir idare tarzı izlediğinde sorunlar yaşayabilecek klasik ticaret şirketi yöneticisinin aksine B – Corp yöneticileri; çalışanları, toplumu ve çevreyi odağa alan bir yönetim sergilediklerinde kişisel sorumluluk altına girmezler.
B Corp’lar performanslarının sosyal ve çevresel amaçlara ne gibi katkılar sunduğunu gösteren bağımsız kriterlere dayanan yıllık bir rapor hazırlamak durumundadırlar. Bu ilk bakışta bir külfet gibi görünse de B Corp’lar; satın alma kararlarını verirken karşılarındaki şirketin etik ve sosyal duruşunu her geçen gün daha fazla önemseyen çok sayıda tüketici nezdinde diğer ticaret şirketlerine nazaran daha büyük avantaj sahibi olacaktır.
Türkiye’de B Corp
Bugün için Türkiye’de “B Corp/Faydalı Şirket” şeklinde bir tüzel kişilik kurularak resmi olarak faaliyette bulunulması mümkün değil. Zira daha önce de değindiğimiz üzere, ülkemizde pratik olarak tescil edilip faaliyete başlayabilecek sermaye şirketleri anonim şirketler ve limited şirketler olmak üzere iki farklı formda tanımlanmıştır. Yakın gelecekte tüm dünyada daha da yüksek sesle tartışılacak bu iş modelinin bir gün ülkemizde de resmi bir şirket türü olarak yasalaşacağına yürekten inanıyoruz ve o gün gelene kadar sosyal girişimcilerin ihtiyaçlarını pratik olarak "dernek + şirket" şeklindeki hibrit çözümlerle gideriyoruz. Ancak üzülmeyin! Çünkü yasal bir şirket formu olarak B Corp statüsüne geçemiyor olmanız aslında çok da mühim değil. Zira kendi isteğinizle uluslararası B Corp sertifikası sahibi bir şirket olmanızın önünde herhangi bir engel yok. Öyle ki; yeni bir şirket formu olarak henüz anavatanı Birleşik Devletler’de dahi henüz tüm eyaletlerde yasalaşmamış bir fenomenden bahsediyoruz.
Sertifikalı B – Corp’lar
Ticaret siciline kaydedilmiş bir "benefit corporation" ile sertifikalı bir "B Corp" teknik olarak bir parça farklıdır. Sicile kayıtlı B Corplar yukarıda da açıklandığı üzere, geleneksel sermaye şirketlerine alternatif olarak şirketlerin “benefit corporation” biçiminde kurulmasına imkân tanıyan ve sınırları yasal olarak çizilmiş ayrı bir tüzel kişiliktir.
Diğer taraftan bir girişim, B Lab’e (sosyal ve çevresel performansı, şeffaflığı ve hukuki hesap verebilirliği onaylı B Corp’lardan oluşan küresel bir topluluk inşa etmeye adanmış kâr amacı gütmeyen bir organizasyon) başvurarak sertifikalı bir B Corp olabilir.
Diğer bir deyişle B Sertifikası, ilgili ticari şirketin en üst düzey “faydalı şirket” standartlarını taşıdığını gösteren bir onay damgasıdır. Bir şirket, eğer B Lab’in standartlarına uyum sağlar ve bu yöndeki performansının takip edilmesine izin verirse sertifikalı bir B Corp olabilir.
Genel toplamda B Corp; ticari kârın ve toplumsal amacın peşinden birlikte gidebilecek, bir misyonla hareket eden ve sosyal bilince sahip girişim & yatırımcılar ile sosyal girişimciler için oldukça çekici bir iş modeli sunmaktadır. B - Corp sertifikasına nasıl sahip olabileceğiniz ile ilgili detayları konuşmak isterseniz bize bir merhaba demeniz yeterli.
İlk yayın tarihi: 07/06/19
Sorumluluk: Bu sayfa altında sağlanan içerik tamamıyla bilgilendirme amaçlı olup hiçbir şekilde reklam, tanıtım vb. adlar altında değerlendirilemez, hukuki tavsiye olarak yorumlanamaz ve izinsiz olarak kullanılamaz. Bu makaleyi okumanız bizimle avukat - müvekkil ilişkisi kurduğunuz anlamına gelmeyecektir. Eğer daha detaylı bilgi edinmek isterseniz, Legal Studio yardımcı olmaktan memnuniyet duyar. Bize buradan ulaşabilirsiniz.
